Στις 31 Δεκεμβρίου 2005 η Ελληνική Υπηρεσία του BBC σίγησε οριστικά μετά από 66 χρόνια συνεχούς παρουσίας στο ραδιόφωνο και αργότερα στο Διαδίκτυο. Η απόφαση ελήφθη στο πλαίσιο εξοικονόμησης χρημάτων, τα οποία θα επενδυθούν στη δημιουργία τηλεοπτικού σταθμού στα αραβικά. Μαζί με την Ελληνική Υπηρεσία, έκλεισαν ακόμη εννέα τμήματα, επτά από τα οποία είναι ευρωπαϊκά. Μόνο τέσσερις ευρωπαϊκές υπηρεσίες θα συνεχίσουν τη λειτουργία τους—η Αλβανική, η Σερβική, η Ρουμανική και η υπηρεσία που απευθύνεται στους κατοίκους της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Η επιλογή των ξενόγλωσσων υπηρεσιών των οποίων η λειτουργία διακόπτεται έγινε με τρία κριτήρια—την ακροαματικότητα, τη γεωπολιτική σημασία και την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης στις χώρες στις οποίες εκπέμπει κάθε τμήμα. Η διεύθυνση του World Service αναγνώρισε την ευρύτατη απήχηση που έχει η Ελληνική Υπηρεσία στην Ελλάδα και την Κύπρο, όπως επίσης και την μεγάλη γεωοπολιτική της σημασία: έκρινε, όμως, ότι η γεωπολιτική αυτή σημασία δεν είναι ανάλογη με την πρόκληση που παρουσιάζει για το BBC η διείσδυση—μέσω της τηλεόρασης—στον αραβικό κόσμο. Όσον αφορά το τρίτο κριτήριο, υποστήριξε ότι η Ελληνική Υπηρεσία απευθύνεται σε δύο χώρες, όπου, σε αντίθεση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη, υπάρχει πλήρης ελευθερία του Tύπου. Μιλώντας στην Ελληνική Υπηρεσίας του BBC, ο διευθυντής του World Service, Νάιτζελ Τσάπμαν, δήλωσε ότι «είναι δύσκολο να δικαιολογήσει κανείς γιατί να δαπανά τόσα χρήματα σε μία χώρα όπως η Ελλάδα, όπου υπάρχουν άλλα ελεύθερα μέσα ενημέρωσης, όταν πρέπει να επενδύσεις τους πόρους που διαθέτεις σε άλλα μέρη του κόσμου». Σε αυτό τον δικτυακό τόπο μπορείτε να ακούσετε μια σειρά από ραδιοφωνικά προγράμματα βασισμένα στο αρχείο μας, με ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις και αφιερώματα και ακόμα στοιχεία για την ιστορία της Ελληνικής Υπηρεσίας του BBC. Και, βεβαίως, μπορείτε να αναζητήσετε παλαιότερα άρθρα από τις σελίδες μας στο Ίντερνετ. Ιστορία Η Ελληνική Υπηρεσία του BBC είχε 66 χρόνια συνεχούς παρουσίας στο ραδιόφωνο, ενώ από τη δεκαετία του 1990 απέκτησε και σημαντική παρουσία στο Διαδίκτυο. Άρχισε να εκπέμπει, στα βραχέα κύματα, λίγο μετά την αρχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, τον Σεπτέμβριο του 1939, και γρήγορα καθιερώθηκε στη συνείδηση των ακροατών ως μια κατ' εξοχήν αξιόπιστη πηγή ενημέρωσης. Η φωνή που άρχιζε με τη χαρακτηριστική φράση «Εδώ Λονδίνο» δεν άργησε να γίνει και πολύ σύντομα να καθιερωθεί στη συνείδηση των ακροατών ως η ελληνική φωνή του BBC κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και στην Κατοχή: μπορεί οι ειδήσεις που μεταδίδονταν, υπό τις συνθήκες εκείνες, να μην ήταν πολλές ή ευχάριστες, θεωρούνταν όμως έγκυρες και αξιόπιστες. Πάρα πολλές προσωπικότητες της πολιτικής, αλλά επίσης των γραμμάτων και των τεχνών, φιλοξενήθηκαν στα χρόνια που μεσολάβησαν στα στούντιο της Ελληνικής Υπηρεσίας του ΒΒC (Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, Κωνσταντίνος Καραμανλής, Ευάγγελος Αβέρωφ, Νίκος Καζαντζάκης, Γιάννης Τσαρούχης, Μίκης Θεοδωράκης, Κάρολος Κουν, Δημήτρης Χορν, Μελίνα Μερκούρη, Μαρία Κάλλας και πολλοί άλλοι). Αργότερα, κατά τη διάρκεια της χούντας (1967-1974), η ελληνική εκπομπή του BBC από το Λονδίνο έγινε και πάλι για τους ακροατές του, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, μια από τις πιο σημαντικές πηγές ελεύθερης, αντικειμενικής και ανεξάρτητης πληροφόρησης--δίνοντας το βήμα σε πολλές προσωπικότητες αλλά και απλούς ανθρώπους που ύψωσαν τη φωνή τους κατά της δικτατορίας. Μεγάλες προσωπικότητες στο ΒΒC «Ήμουν η πιο τακτική σας ακροάτρια... για μένα το BBC ήταν σύντροφος και παρηγοριά» μάς είχε πει για τα χρόνια εκείνα η Ελένη Βλάχου η οποία είχε αναγκασθεί να εγκαταλείψει, λόγω του καθεστώτος των συνταγματαρχών, την Ελλάδα και να ζητήσει καταφύγιο στο εξωτερικό. «Για μας απόψε δεν είναι Ανάσταση. Παραμένει Μεγάλη Παρασκευή. Οι καμπάνες της Αναστάσεως θα ηχήσουν όταν ο ελληνικός λαός και πάλι επιβάλει την κυριαρχία του αυτή τη φορά μια για πάντα. Όταν βάλουμε στην Ελλάδα τις βάσεις για μια χώρα δημοκρατική, προοδευτική, ανεξάρτητη, περήφανη» είχε δηλώσει στην Ελληνική Υπηρεσία του BBC, το Πάσχα του 1968, ο Ανδρέας Παπανδρέου. Ένα χρόνο αργότερα, ο Γιώργος Σεφέρης, θα επέλεγε τις συχνότητες της Ελληνικής Υπηρεσίας του BBC, για να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου για το τραγικό αδιέξοδο στο οποίο οδηγούσε το δικτατορικό καθεστώς την Ελλάδα: «Όλοι πια το διδάχτηκαν και το ξέρουν πως στις δικτατορικές καταστάσεις η αρχή μπορεί να μοιάζει εύκολη, όμως η τραγωδία περιμένει αναπότρεπτη στο τέλος. Το δράμα αυτού του τέλους μας βασανίζει, συνειδητά ή ασυνείδητα, όπως στους παμπάλαιους χορούς του Αισχύλου. Όσο μένει η ανωμαλία, τόσο προχωρεί το κακό». Στη δεκαετία του '90, η Ελληνική Υπηρεσία του BBC σταμάτησε να εκπέμπει στα βραχέα. Έκτοτε, τα προγράμματα του BBC αναμεταδίδονταν στα FM από ελληνικούς και κυπριακούς σταθμούς. Χάρη στις συνεργασίες αυτές, και ιδιαίτερα στη συνεργασία με το ΣΚΑΪ, τα ποσοστά ακροαματικότητας του BBC έφτασαν σε υψηλά επίπεδα. Τα τελευταία χρόνια, η Ελληνική Υπηρεσία του BBC συνέχισε την προσφορά της στους ελληνόφωνους πολίτες του κόσμου όχι μόνο μέσα από τις ραδιοφωνικές συχνότητες αλλά και από το Ίντερνετ. Οι τελευταίοι συνεργάτες Την τελευταία συντακτική μάδα της Ελληνικής Υπηρεσίας του BBC στο Λονδίνο απετέλεσαν οι: Διευθύντρια: Ρόζυ Βουδούρη Αν. Διευθυντής και Διευθυντής Σύνταξης: Γιάννης Καραβίδας Αρχισυντάκτης: Μιχάλης Κοσμίδης Συντάκτες: Δόξα Σιβροπούλου Μέττα Τσικρικά Μαρία Καστρισιανάκη Ειρήνη Ρουμπόγλου Τάσος Κοκκινίδης Γιώργος Φελλίδης Μαριλένα Καφούρου Λένα Χουρμούζη Θανάσης Γκαβός Θύμιος Μπαμπανάτσας Υπεύθυνη Επικοινωνίας: Νάγια Χατζηπάνη Διοικητική Υποστήριξη: Μαίρη Κουρκτζιάν Τεχνική Υποστήριξη: Πέννυ Παπαδοπούλου Νικήτας Πατρικιάνος Η Ελληνική Υπηρεσία του BBC είχε ένα εκτεταμένο δίκτυο διακεκριμένων ανταποκριτών. Tην τελευταία ομάδα απετέλεσαν οι: Βελιγράδι: Νίκος Πέλπας Βερολίνο: Παντελής Βαλασόπουλος Βρυξέλλες: Γιώργος Δαράτος Ιερουσαλήμ: Πάνος Χαρίτος Κωνσταντινούπολη: Άρης Χατζηστεφάνου Λευκωσία: Πάρης Ποταμίτης Μόσχα: Θανάσης Αυγερινός Νέα Υόρκη: Θανάσης Τσίτσας Ουάσιγκτον: Δημήτρης Απόκης Παρίσι: Μαρία Δεναξά Σίδνεϊ: Γιώργος Διαμαντούλης Σκόπια: Νίκος Φραγκόπουλος Σόφια: Μπόικο Μπορίσοφ Στρασβούργο: Θανάσης Κάλφας Τίρανα: Ιλίρ Πάτσο Αναμνήσεις ενός διευθυντή Ο Γιώργος Αγγέλογλου τέθηκε στο τιμόνι της Ελληνικής Υπηρεσίας του BBC, σε νεαρή ηλικία, από την πρώτη μέρα λειτουργίας της (28 Σεπτεμβρίου 1939) μέχρι την παραίτησή του, το 1957. Στο βιβλίο του «Εδώ Λονδίνο, καλησπέρα σας» (Efstathiadis Group, 2003, στα αγγλικά) διατρέχει 18 κρίσιμα χρόνια, τόσο για την Υπηρεσία όσο και για την Ελλάδα, την Κύπρο και τον κόσμο. Η αφήγηση έχει τη μορφή ημερολογίου και περιέχει πληθώρα σημαντικών στιγμών, από τις οποίες σταχυολογήσαμε μερικές. Η αρχή «Προσελήφθην στις 10 Σεπτεμβρίου 1939, με μισθό 389 στερλινών το χρόνο και βρέθηκα επικεφαλής της Ελληνικής Υπηρεσίας, η οποία απετελείτο από έξι εργαζομένους, τέσσερις άνδρες και δύο γυναίκες. Ήμουν μόνο 25 ετών, χωρίς προηγούμενη εμπειρία στο ραδιόφωνο και με μια μητρική γλώσσα, την οποία δε χρησιμοποιούσα σε συνεχή βάση από τότε που είχα αφήσει το πατρικό μου σπίτι στο Κάιρο, οχτώ χρόνια νωρίτερα. (…) Έτσι, στην αρχή της νέας μου απασχόλησης, ένιωθα κάπως ανασφαλής μεταξύ ανθρώπων που είχαν σπουδάσει στα ελληνικά και εκ των οποίων ο ένας ήταν ανταποκριτής δύο αθηναϊκών εφημερίδων. Όμως οι πιέσεις και οι κίνδυνοι του πολέμου και το καλοπροαίρετο προσωπικό μου, έκαναν τις πρώτες μέρες στο BBC ευχάριστες και ενδιαφέρουσες». Ο χαιρετισμός «Δοκιμάσαμε διάφορους τρόπους εισαγωγής των προγραμμάτων μας και καταλήξαμε στο απλό, αλλά εύηχο ‘Εδώ Λονδίνο, καλησπέρα σας’. Μια γλυκιά κυρία από μια κωμόπολη της Πελοποννήσου μας έστειλε ένα πολύ συγκινητικό γράμμα. Κάθε βράδυ, έγραφε, ‘μαζευόμαστε γύρω από το ραδιόφωνο και ακούμε την εκπομπή σας. Τη στιγμή που μας καλησπερίζετε, απαντούμε, λέγοντας καλησπέρα γιε μου, ευχόμαστε στο Θεό να σας έχει καλά’». Το «αλβανικό έπος» «Ένα βράδυ, μια ομάδα εργαζομένων στην Ελληνική Υπηρεσία, πήγαμε σ’ ένα φημισμένο παμπ, κοντά στο ραδιομέγαρο. Μιλούσαμε ελληνικά και φυσικά τραβήξαμε την προσοχή του κόσμου. Έπειτα από μερικά λεπτά, ο ιδιοκτήτης μάς πλησίασε χαμογελώντας και μας είπε: ‘Πρέπει να πω ότι είμαστε όλοι πολύ περήφανοι για σας τους Έλληνες. Είστε πρωταθλητές στη μάχη και επιτρέψατέ μου να σας κεράσω ένα ποτό για τα κατορθώματά σας επί του Μουσολίνι.’ Σ’ εκείνο το σημείο ήρθαν κι άλλοι πελάτες και σε λίγα λεπτά όλοι όσοι ήταν στο παμπ είχαν υψώσει το ποτήρι τους στην υγεία του ελληνικού στρατού και του ελληνικού λαού». Συνάντηση με το στρατηγό Ντε Γκολ «Ένα βράδυ πήγαινα βιαστικά στο στούντιο για την εκπομπή. Είχα αργήσει και είχα ξεχάσει να ελέγξω τον αριθμό του στούντιο, ο οποίος άλλαζε συχνά την τελευταία στιγμή. Πήγα στο συνηθισμένο, έσπρωξα την πόρτα για ν’ ανοίξει και, προς έκπληξίν μου, μπροστά μου στεκόταν η μονολιθική μορφή του στρατηγού Ντε Γκολ, με τη στολή της Ελεύθερης Γαλλίας και το σταυρό της Λορραίνης στο πέτο. (…) Όταν εξήγησα ποιος ήμουν, το πρόσωπο του Ντε Γκολ φωτίστηκε. Μου έσφιξε το χέρι και μου είπε: ‘Α, υπέροχοι Έλληνες. Πες στους συμπατριώτες σου, όταν βγεις στον αέρα, ότι είναι εξαιρετικοί μαχητές. Εμείς οι Ελεύθεροι Γάλλοι τους χαιρετούμε. Είμαστε σίγουροι ότι σύντομα ο Ντούτσε και ο στρατός του θα κολυμπούν στη θάλασσα της Αλβανίας για να σωθούν». Το σήμα του ραδιοφωνικού σταθμού Αθηνών «Καθώς έγινε προφανές ότι η γερμανική εισβολή στην Ελλάδα έφθανε στην ολοκλήρωσή της, (…) αρχίσαμε να σκεφτόμαστε πώς θα αντιδρούσαμε στις αλλαγές που επρόκειτο να γίνουν στο ραδιοφωνικό σταθμό της Αθήνας. (…) Ο Σωτήρης Σωτηριάδης έδωσε την ιδέα να ‘κλέψουμε’ το σήμα του σταθμού και να το υιοθετήσουμε στις δικές μας μεταδόσεις. Θα αρχίζαμε, δηλαδή, όλες τις εκπομπές μας με μερικά δευτερόλεπτα του σήματος αυτού, θα λέγαμε το ‘Εδώ Λονδίνο, καλησπέρα σας’ και θα εξηγούσαμε ότι πλέον το Λονδίνο, και όχι η Αθήνα, θα μιλούσε για λογαριασμό της Ελλάδος, της ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. (…) Ρωτήσαμε τον πρεσβευτή της Ελλάδος αν συμφωνούσε να κάνει επίσημη παράδοση του σήματος του ραδιοφωνικού σταθμού Αθηνών σε μας, στην Ελληνική Υπηρεσία. Ο πρεσβευτής Σιμόπουλος ήταν απολύτως σύμφωνος. (…) Ήταν μια μεγάλη στιγμή για μας, το ότι εμπιστεύθηκαν το σήμα στην Ελληνική Υπηρεσία για την περίοδο κατά την οποία η Ελλάδα θα ήταν υπό τον Χίτλερ και τις δυνάμεις του. Έτσι, από την ημέρα εκείνη μέχρι την Κυριακή 5 Νοεμβρίου 1944, αρχίζαμε τις εκπομπές μας, οι οποίες ήταν από έξι ως εννέα την ημέρα, με το σήμα του ραδιοφωνικού σταθμού Αθηνών». Η επέτειος των 20 ετών (1959) «Πάνω από 200 Έλληνες πέρασαν από την Ελληνική Υπηρεσία στη διάρκεια των 20 ετών ιστορίας της. Όλοι έφεραν μαζί τους τον ενθουσιασμό και τις ατομικές ικανότητές τους. Και όταν έφυγαν, πήραν μαζί τους κάποιες από τις παραδόσεις που προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε: τη συνεργασία, την αλληλεγγύη, την αφοσίωση στην αλήθεια και την ακούραστη επιδίωξη του να γίνεσαι καλύτερος». Ο Γιώργος Αγγέλογλου πέθανε στις 3 Νοεμβρίου 2001 |