Ο ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΗΣ

Πέμπτη, 03 Ιούνιος 2010 22:06 | Συντάχθηκε απο τον/την Administrator | | |

Ο ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΗΣ

 

ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Ο διαβήτης είναι μια ασθένεια κατά την οποία ο ασθενής παρουσιάζει υπεργλυκαιμία, δηλαδή αυξημένο ποσοστό γλυκόζης στο αίμα. Είναι πολυπαραγοντική νόσος που έχει άμεση σχέση με την κληρονομικότητα και δημιουργεί επιπλοκές σ' όλα τα όργανα του ανθρώπου. Ο διαβήτης επιταχύνει τη διαδικασία στένωσης των αρτηριών και έτσι ο κίνδυνος εγκεφαλικής αιμορραγίας και καρδιακής προσβολής είναι μεγαλύτερος στους διαβητικούς και κυρίως στου ινσουλινοεξαρτώμενους. Συγκεκριμένα διαιτολόγια χαμηλής λιποπεριεκτικότητας και με ισοζυγισμένη χορήγηση υδατανθράκων είναι απαραίτητα.

Ο ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΣ ΑΘΛΗΤΗΣ

Σακχαρώδης διαβήτης ονομάζεται η διαταραχή στην οποία ο οργανισμός αδυνατεί να χρησιμοποιήσει σωστά τη γλυκόζη με αποτέλεσμα τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα να είναι αυξημένα. Αυτό προκαλεί δίψα, αυξημένη διούρηση, χάσιμο βάρους, δερματολογικές μολύνσεις και σε ακραίες περιπτώσεις αφυδάτωση και διαβητικό κώμα. Υπάρχουν 2 τύποι σακχαρώδη διαβήτη:

1. Ο τύπος Ι ή νεανικός διαβήτης που είναι η ινσουλινοεξαρτώμενη μορφή. Απαιτείται καθημερινή αναπλήρωση ινσουλίνης, αφού η έκκρισή της από τον οργανισμό είναι σχεδόν μηδενική.

2. Ο τύπος ΙΙ ή μη-ινσουλινοεξαρτόμενος διαβήτης στον οποίο υπάρχει χαρακτηριστική μείωση της ευαισθησίας των σκελετικών μυών και του ήπατος στην ινσουλίνη.

Κάποιος που πάσχει από διαβήτη όμως, μπορεί να είναι καλός αθλητής, ακόμα και πρωταθλητής, κάνοντας κάποιες προσαρμογές σύμφωνα με την προπόνηση, τη διάρκεια της προπόνησης, την έντασή της και τον τύπο διαβήτη. Στους ασθενείς με διαβήτη τύπου Ι, οι προσαρμογές αυτές θα είναι προσπάθειες για να μην μειωθούν τα επίπεδα ινσουλίνης κατά την άσκηση, ρυθμίζοντας τη δόση και τον χρόνο λήψης της ενέσιμης ινσουλίνης και των γευμάτων. Στους αθλητές με διαβήτη τύπου ΙΙ οι προσαρμογές περιλαμβάνουν υπογλυκαιμικά χάπια και ρύθμιση στο διαιτολόγιο. Η διαφορά μεταξύ των δύο τύπων διαβήτη σε συνάρτηση με την άσκηση είναι ότι στον τύπο ΙΙ, η ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης του αίματος με φαρμακολογικά μέσα είναι δύσκολη, με αποτέλεσμα η άσκηση και η διατροφή να παίζουν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της ασθένειας. Έτσι, ασκήσεις δύναμης που αυξάνουν τη μυϊκή μάζα κρίνονται πιο αποτελεσματικές στη ρύθμιση των επιπέδων γλυκόζης από την προπόνηση αντοχής.

Ο διαβήτης τύπου Ι αντιμετωπίζεται με ενέσιμη ινσουλίνη, ο συνδυασμός ενέσιμης ινσουλίνης και άσκησης, όμως, μπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιμία. Επειδή η υπογλυκαιμία αποτελεί συχνό φαινόμενο για ασθενείς με διαβήτη τύπου Ι, προτείνεται η αποφυγή αθλημάτων όπως καταδύσεις (με μπουκάλες), αγώνες αυτοκινήτων ή windsurf και ιστιοπλοϊα. Ασθενείς που ακολουθούν αθλήματα αντοχής προτείνεται να συνοδεύονται πάντα από κάποιον, ώστε να υπάρχει έγκαιρη αντιμετώπιση περιστατικών υπεργλυκαιμίας. Η συνεχής παρακολούθηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα κρίνεται απαραίτητη, ώστε να προσαρμόζεται ανάλογα και το προπονητικό πρόγραμμα.

Υπερινσουλιναιμία μπορεί να συμβεί όταν ο ασθενής έχει λάβει ενέσιμη ινσουλίνη λίγες ώρες πριν την άσκηση και έχει πλέον περάσει το υψηλότερο σημείο της δράσης της. Το φαινόμενο είναι πιο σοβαρό όταν γυμναστεί και το μέρος του σώματος όπου προηγουμένως εφαρμόστηκε η ένεση ινσουλίνης. Η υπερινσουλιναιμία μπορεί να προληφτεί με σωστή διατροφή και προγραμματισμό λήψης της ινσουλίνης.

Ο παρακάτω πίνακας δίνει αναλυτικές συμβουλές για κάθε τύπο και διάρκεια άσκησης. Επιπλέον όμως, βάση πρέπει να δοθεί στο γέμισμα των ποθηκών γλυκογόνου πριν την άσκηση. Η δυνατότητα του μυός να αποθηκεύσει γλυκογόνο εξαρτάται και από τη διαθέσιμη ινσουλίνη. Οι αθλητές που πρόκειται να αγωνιστούν σε αθλήματα μεγάλης διάρκειας ή έντασης οφείλουν να ακολουθήσουν κάποια δίαιτα πλούσια σε υδατάνθρακες, με μεγάλο ποσοσστό εύκολα απορροφόμενων υδατανθράκων, έτσι ώστε να αναπληρώσουν το γλυκογόνο που αδειάζει και να αντιμετωπίσουν την κόπωση. Οι αθλητές που πάσχουν από νεανικό διαβήτη πρέπει να ρυθμίζουν τη δόση της ινσουλίνης σύμφωνα με τον γλυκαιμικό δείκτη του γεύματος που πρόκειται να καταναλωθεί. Για παράδειγμα, όταν η συγκέντρωση γλυκόζης αίματος αυξάνεται πολύ μετά από ένα γεύμα, τότε πρέπει να αυξηθεί και η δόση της ινσουλίνης. Οι ασθενείς που πάσχουν από διαβήτη τύπου ΙΙ από την άλλη, οφείλουν να μειώσουν την πρόσληψη λίπους. Δίαιτες πλούσιες σε λίπος αυξάνουν την αντίσταση των σκελετικών μυών στην ινσουλίνη και πρέπει να αποφεύγονται, ενώ προτείνεται η κατανάλωση μικρών γευμάτων με περιεχόμενους σύνθετους υδατάνθρακες. Κατά τη διάρκεια της άσκησης, η κατανάλωση υδατανθράκων δεν κρίνεται απαραίτητη από τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη τύπου ΙΙ, έτσι η αναπλήρωση των υγρών μπορεί να γίνει και με σκέτο νερό.

Το άδειασμα των αποθηκών γλυκογόνου μετά την άσκηση στους μη-ινσουλινοεξαρτώμενους ασθενείς μπορεί να αποβεί χρήσιμο στη βελτίωση του μεταβολισμού της γλυκόζης βοηθώντας τη διοχέτευση γλυκόζης του αίματος. Η ινσουλίνη που κυκλοφορεί στο εμπόριο, δρα 30 λεπτά περίπου μετά την εφαρμογή της υποδόριας ένεσης και φτάνει στην κορυφή της δράσης σε διάστημα 2-3 ωρών, ενώ διαρκεί για περίπου 7 ώρες. Όταν η άσκηση διαρκεί λιγότερο από 30 λεπτά δεν υπάρχει λόγος για ρύθμιση της δόσης της ινσουλίνης. Για μεγαλύτερη διάρκεια όμως, η δόση πρέπει να μειωθεί στο 15-40% ώστε να μειωθεί η δράση της ινσουλίνης κατά τη διάρκεια της άσκησης. Όταν η άσκηση είναι παρατεταμένης διάρκειας ή πιο έντονη, τότε μεγαλύτερες μειώσεις πρέπει να γίνουν στη δόση της ενέσιμης ινσουλίνης. Οι ασθενείς που πάσχουν από ινσουλινοεξαρτώμενο διαβήτη πρέπει να αποφεύγουν τις ενέσεις ινσουλίνης απευθείας πριν την άσκηση, αφού τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα δεν πρέπει να είναι ούτε πολύ υψηλά, αλλά ούτε και πολύ χαμηλά.

ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ[/b]

[b]Ένταση & διάρκεια άσκησης / Γλυκόζη αίματος (mmol/l) => Πρόσληψη υδατανθράκων (g)

Σύντομη άσκηση υψηλής έντασης (<30 λεπτά π.χ. άρση βαρών, σπριντ) / 6-10 => τίποτα

Ελαφριά άσκηση (π.χ. 30 λεπτά περπάτημα, 60 λεπτά σουηδική) / <6 => 15, >6 => τίποτα

Μέτρια (<45 λεπτά π.χ. κολύμβηση, τζόγκινγκ, τέννις, μπάσκετ) / <6 => 30-45, 6-10 => 15, 10-14 => τίποτα, 14+ => αποφυγή άσκησης

Μέτρια (>60 λεπτά π.χ. ποδόσφαιρο, ποδηλασία) / 10-14 => 10-15 g/ώρα, (μειωμένη δόση ινσουλίνης, >13-14 και κετόνες => δεν ενδείκνυται άσκηση, 17 (χωρίς κετόνες) => αποφυγή άσκησης

Δυνατή προπόνηση (<60 λεπτά π.χ. τρίαθλο, μαραθώνιος, κανό, καγιάκ, ποδηλασία, ελεύθερη χιονοδρομία) / <6 => 45, 6-10 => 30-45, 10-14 => 15-30, 14+ => αποφυγή άσκησης

Σκληρή προπόνηση (>60 λεπτά π.χ. τρίαθλο, μαραθώνιος, κανό, καγιάκ, ποδηλασία, ελεύθερη χιονοδρομία) / <6 => 50 g/ώρα, 6-10 => 25-30 g/ώρα, 10-14 => 10-15 g/ώρα